یکی از بیماری‌های بسیار شایع در نوزادان و کودکان که ابتلا به آن یک زنگ خطر جدی را به صدا درمی‌آورد، عفونت ادراری است. این بیماری می‌تواند بخش مهمی از دستگاه ادراری در کودکان را تحت تأثیر قرار داده و باعث وارد شدن آسیب جدی به آن شود.
دلایل مختلفی برای بروز عفونت ادراری در کودکان وجود دارد که پس از تشخیص باید در کمترین زمان ممکن جهت درمان اقدام شود؛ در صورتی که اقدامات مربوط به درمان عفونت ادراری در کودکان به موقع انجام نشود، می‌تواند منجر به وارد شدن آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیر به کلیه شود.
به همین دلیل در این مقاله با عفونت ادراری در کودکان آشنا شده و دلایل بروز، نشانه‌ها، نحوه تشخیص و درمان آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
عفونت ادراری در کودکان چیست؟
پیش از آشنایی با درمان عفونت ادراری در کودکان باید گفت که این بیماری یک نوع عفونت باکتریایی محسوب می‌شود؛ در واقع زمانی که میکروب یا باکتری از طریق مجاری ادراری وارد می‌شود منجر به بروز این بیماری شده و می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به قسمت‌های مختلف شود. عفونت ادراری یکی از بیماری‌های شایع در کودکان است که می‌تواند در هر سنی بروز پیدا کند؛ اما احتمال بروز این بیماری در سنین زیر یک سال بیشتر بوده و همچنین شیوع آن در پسران نسبت به دختران، در صورت ختنه نشدن، بیشتر است.
عفونت ادراری در کودکان دو نوع دارد:
- عفونت ادراری سیستیت: در این نوع عفونت دستگاه ادراری تحتانی یعنی مثانه و مجرای ادرار تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این نوع عفونت شدت زیادی ندارد اما در صورتی که به موقع درمان نشود امکان پیشرفت آن به سمت فوقانی وجود دارد.
- عفونت ادراری پیلونفریت: در این نوع عفوتت، دستگاه ادراری فوقانی شامل کلیه‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به همین دلیل جدی‌ترین نوع عفونت ادراری است که به منظور جلوگیری از وارد شدن آسیب به کلیه، باید به موقع برای درمان آن توسط پزشک اطفال مجرب اقدام شود.
علل بروز عفونت ادراری در کودکان چیست؟
همانطور که اشاره شد اصلی‌ترین و مهم‌ترین علت بروز عفونت ادراری در کودکان، ورود عوامل بیماری‌زا به دستگاه ادراری و تکثیر شدن در این محیط است. در اغلب موارد، باکتری‌های عامل عفونت ادراری از طریق روده و به کمک مدفوع وارد بدن شده و پس از ورود به دستگاه ادراری آن را آلوده می‌کنند.
شایع‌ترین باکتری که منجر به عفونت ادراری در بدن کودکان می‌شود، باکتری اشریشیا کلی (E.coli) است که به طور معمول در دستگاه گوارش و در مدفوع انسان زندگی می‌کند. کلبسیلا، پروتئوس، انتروباکتر، سیتروباکتر، استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس و انتروکوک از دیگر باکتری‌هایی هستند که در صورت ورود به دستگاه ادراری می‌توانند منجر به ایجاد عفونت شوند.
در خصوص درمان عفونت ادراری در کودکان باید به این نکته اشاره کرد که مهم‌ترین دلایل بروز این بیماری در کودکان و نوزادان به شرح زیر است:
- وجود مشکل در دستگاه ادراری مانند انسداد در مسیر جریان طبیعی ادرار
- رفلاکس ادرار از مثانه به سمت حالب‌ها و کلیه‌ها
- عدم رعایت بهداشت مناسب در ناحیه تناسلی
- سابقه خانوادگی ابتلا به عارضه
علائم عفونت ادراری در کودکان چیست؟
آشنایی با علائم در تشخیص و درمان عفونت ادراری در کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. علائم و نشانه‌های این بیماری در کودکان متناسب با ظرفیت بدنی، ممکن است متفاوت باشد. ممکن است برخی از کودکان هیچ کدام از علائم زیر را به صورت جدی نشان ندهند، اما مانند قبل سر حال نباشند و به بیماری مبتلا شده باشند. از جمله علائم عفونت ادراری در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادرار بدبو و قوی
- درد در ناحیه شکم
- احساس پر بودن شکم
- تب
- کاهش وزن
- تحریک‌پذیری
- اسهال و استفراغ
- زردی
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- تغییر رنگ ادرار (تیره یا کدر شدن)
- افزایش دفعات ادرار
چه زمانی برای درمان عفونت ادراری کودکان باید به پزشک مراجعه کرد؟
با توجه به اینکه صحبت کردن در مورد علائم برای کودکان دشوار است، والدین باید در صورتی که احساس کردند حال کودک خوب نیست یا از تب نسبتا شدید و غیر قابل توضیح رنج می‌برد، به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه نمایند. به طور کلی والدین در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به صورت فوری برای درمان عفونت ادراری در کودکان به مراکز درمانی مراجعه کنند:
- درد شدید در ناحیه شکم
- تب بسیار بالا
- استفراغ مکرر
- لرز شدید
- احساس خواب آلودگی
- کاهش اشتها شدید
نقش پزشک در تشخیص و درمان عفونت ادراری در کودکان چیست؟
برای درمان عفونت ادراری در کودکان با توجه به پیامدهای منفی و آسیب‌هایی که می‌تواند برای دستگاه ادراری به همراه داشته باشد، نیاز به مداخله و تشخیص دقیق توسط پزشک وجود دارد. در این فرایند، نقش پزشک، به ویژه متخصص کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا می‌توانند با دانش و تجربه خود در کمترین زمان بیماری را تشخیص داده و روش‌های درمانی مناسب را برای رفع آن انتخاب نمایند.
نحوه تشخیص بیماری عفونت ادراری در کودکان
در صورتی که پس از مشاهده علائم مربوط به عفونت ادراری در کودکان به پزشک اطفال در تهران مراجعه کنید، پزشک مربوطه پس از معاینه اولیه و بررسی علائم مراحل تشخیص را با گرفتن آزمایش ادرار آغاز می‌کند. در این مرحله پزشک نوار کاغذی مخصوص را در نمونه وارد کرده و در صورت تغییر رنگ از بروز عفونت ادراری اطمینان پیدا می‌کند. در این شرایط به منظور انتخاب روش درمان عفونت ادراری در کودکان، نمونه ادرار برای بررسی دقیق‌تر و انجام آزمایشات زیر، به آزمایشگاه ارسال می‌کند:
- آزمایش آنالیز ادرار (U/A): در این آزمایش پارامترهای مختلف مانند pH، قند، نیتریت و پروتئین مورد بررسی قرار گرفته و رنگ و شفافیت ادرار در اثر این پارامترها نیز ارزیابی می‌شود. در صورتی که در این آزمایش نیتریت مثبت باشد، به این معنی است که عفونت در ادرار وجود دارد.
- آزمایش کشت ادرار (U/C): این آزمایش به منظور تشخیص و شناسایی باکتری عامل بروز عفونت ادراری در کودکان انجام می‌شود.
- آزمایش ادرار 24 ساعته: یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین عوارض بروز عفونت ادراری در کودکان، وارد شدن آسیب به کلیه‌ها است. در این شرایط دفع پروتئین از کلیه افزایش می‌یابد که با استفاده از آزمایش 24 ساعته می‌توان میزان دفع و شدت آسیب وارد شده به کلیه را مورد بررسی قرار داد.
روش‌های درمان عفونت ادراری در کودکان
در مورد درمان عفونت ادراری در کودکان باید به این موضوع اشاره کرد که داروهای آنتی بیوتیک نقش به صورت شربت، قرص یا آمپول نقش اساسی در این فرایند ایفا می‌کنند. به طور معمول نوزادان و کودکان مبتلا به این عارضه با مصرف دوره‌ای 3 تا 7 روز آنتی بیوتیک مناسب، بهبود پیدا خواهند کرد؛ لازم به ذکر است که مدت زمان بهبودی به عواملی مانند شدت عفونت و شرایط عمومی کودک بستگی دارد.
در صورتی که عفونت ادراری در کودکان در مرحله حاد قرار داشته باشد، پزشک متخصص از آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی استفاده می‌کند؛ در این شرایط نوزاد یا کودک باید برای طی کردن مراحل درمانی در بیمارستان بستری شود. از مهم‌ترین داروهای آنتی بیوتیک که برای درمان عفونت ادراری در کودکان استفاده می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیتروفورانتوئین
- آموکسی سیلین
- سفیکسیم
- سفپروزیل
- سفالکسین
- سولفامتوکسازول
والدین در صورت مشاهده ضعف و بی‌حالی یا هر یک از نشانه‌های عفونت ادراری در کودک یا نوزاد خود می‌توانند با مراجعه به پزشک اطفال مجرب مانند دکتر زمانی، اطمینان پیدا کنند که فرایند تشخیص و درمان این بیماری به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود. در واقع انتخاب صحیح پزشک در موفقیت‌آمیز بودن فرایند درمان عفونت ادراری در کودکان، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
جهت درمان عفونت ادراری در کودکان خود با ما در تماس باشید
راه‌های ارتباطی با دکتر شبنم زمانی، بهترین متخصص کودکان در منطقه ۲:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- تهران – پل مدیریت – خیابان علامه جنوبی – کوچه چهلم مرکزی – پلاک ۹ واحد ۱
- اینستاگرام:
