سرفه در کودکان شیوع بالایی دارد و یکی از علائمی است که باعث بروز نگرانی در والدین می‌شود. سرفه ممکن است به دلایل مختلف مانند ابتلا به سرماخوردگی، عفونت تنفسی، آلرژی و… در کودکان بروز پیدا کند. از این رو شناخت عوامل بروز سرفه در موفقیت‌آمیز بودن درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
اگر از سرفه‌های کودک خود کلافه شده‌اید و دنبال یک روش مناسب و کاربردی برای درمان آن هستید، باید گفت که درمان سرفه کودکان به علت آن بستگی دارد. سرفه یکی از مکانسیم‌های دفاعی بدن برای محافظت از سیستم تنفسی بوده و به طور معمول نشانه خطرناکی محسوب نمی‌شود.
با توجه به شیوع بالای سرفه در کودکان و آزاردهنده بودن آن برای والدین، در این مقاله با انواع سرفه و علل بروز آن آشنا شده و روش‌های درمان دارویی و خانگی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
علت‌های سرفه در کودکان چیست؟
در مورد درمان سرفه کودکان باید به این موضوع اشاره کرد که سرفه یک واکنش طبیعی در بدن است که با هدف پاکسازی دستگاه تنفسی از مخاط، مواد محرک، عوامل بیماری‌زا، گرد و غبار و… اتفاق می‌افتد. سرفه در کودکان علت‌های مختلف دارد که در ادامه با مهم‌ترین علل بروز این واکنش در بدن آشنا می‌شویم.
- سرماخوردگی: یکی از اصلی‌ترین علل بروز سرفه در کودکان است که سرفه‌هایی با صدای شبیه به سرفه‌های خلط‌دار ایجاد می‌کند. در صورت گرفتگی صدای کودک و خلطی شدن سرفه باید با پزشک متخصص کودکان مشورت کرد.
- حساسیت: یکی دیگر از علل بروز سرفه آلرژی فصلی است که با علائم خارش، آبریزش بینی، اشک ریزش، سرفه، خر و پف کردن و گلو درد همراه می‌شود.
- ویروس سنسشیال تنفسی: ویروس RSV علائمی مشابه سرماخوردگی ایجاد می‌کند که در صورت همراه شدن با تنفس سخت برای کودکان و نوزادان خطرناک بوده و باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
- برونشیولیت: التهاب در مجاری هوایی کوچک است که در کودکان 2 سال به بالا شایع بوده و منجر به سختی در تنفس می‌شود. RSV و سایر ویروس‌ها می‌توانند باعث بروز این عارضه شوند.
- آسم: یکی از بیماری‌های مزمن شایع در کودکان است که در اثر تحریک سیستم تنفسی توسط عوامل مختلف مانند مواد آلرژن، آلودگی هوا، هوای سرد و… بروز پیدا می‌کند.
- وجود جسم خارجی در راه هوایی: در صورتی که اجسام خارجی وارد سیستم تنفسی و راه‌هایی شوند و در آن باقی بمانند، می‌توانند منجر به بروز سرفه‌های خشک مکرر در کودکان شوند.
- رفلاکس اسید معده: برگشت اسید معده به داخل مری یکی از عوارضی است که می‌تواند منجر به بروز سرفه در کودکان شود.
انواع سرفه در کودکان چیست؟
در مبحث درمان سرفه کودکان باید به این نکته توجه کرد که سرفه می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند؛ هر کدام از انواع سرفه در کودکان نشان دهنده وجود یک مشکل خاص در بدن هستند. در واقع در صورت شناخت نوع سرفه، پزشک اطفال مجرب می‌تواند به مشکل موجود در بدن کودک پی ببرد.
- سرفه خلط‌دار: این نوع سرفه با تولید مخاط یا خلط همراه است که در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی بروز پیدا می‌کند. این نوع سرفه ممکن است با سایر علائم مانند تب، گلودرد و گرفتگی بینی همراه باشد.
- سرفه خشک: شایع‌ترین نوع سرفه است که در اثر عفونت‌های ویروسی یا آلرژی بروز پیدا می‌کند. قرار گرفتن در معرض هوای خشک و عوامل تحریک کننده مانند دود سیگار نیز می‌تواند باعث بروز این نوع سرفه شود.
- سرفه همراه با خس خس سینه: اگر سرفه کودک همراه با صدایی شبیه به صورت یا خس خس همراه باشد، درگیری راه‌های هوایی انتهایی را نشان می‌دهد.
- سرفه همراه با تب: ابتلا به سرماخوردگی می‌تواند باعث بروز سرفه با تب خفیف شود. اما بیماری‌های مانند پنومونی می‌توانند سرفه همراه با تب بالای 39 درجه ایجاد کنند.
- سرفه بدن تب: این نوع سرفه نشان دهنده وجود یک مشکل مزمن در بدن مانند آلرژی، آسم یا رفلاکس معده به مری است.
- سرفه همراه با استفراغ: این نوع سرفه معمولا در حمله‌های آسم یا سرماخوردگی مشاهده می‌شود که در آن‌ها خلط زیادی به معده کودک وارد شده و باعث تحریک استفراغ می‌شود.
- سرفه مداوم: در اثر بیماری‌های عفونی، آسم، آلرژی و عفونت مزمن سینوس‌ها به وجود می‌آید که در صورت ادامه بیش از 3 هفته باید با متخصص کودکان مشورت کرد.
چه زمانی برای درمان سرفه کودکان به پزشک مراجعه شود؟
در صورتی که والدین هر یک از موارد زیر را به همراه سرفه در کودک خود مشاهده کنند، باید فورا به پزشک مراجعه کرده و برای درمان سرفه کودکان اقدام نمایند:
- تنگی نفس یا سخت نفس کشیدن
- تنفس سریع‌تر از حالت معمولی
- تیره یا کبود شدن لب‌ها، صورت یا زبان
- بالا بودن تب (بدون علائمی مانند آبریزش بینی)
- سن کمتر از 3 ماه به همراه تب
- سرفه با صدای شبیه به فریاد در زمان نفس کشیدن
- سرفه خونی
- صدادار بودن تنفس
- علائم کم آبی بدن مانند سرگیجه، بی‌حالی، خشکی دهان، گریه بدون اشک، دفع مدفوع کمتر از نرمال
- ادامه‌دار بودن سرفه بیش از 2 هفته
- احساس خفگی در کودک هنگام غذا خوردن یا بلعیدن اجسام خارجی
نقش پزشک در درمان سرفه کودکان چیست؟
با توجه به اینکه سرفه در کودکان یکی از علائم مهم به حساب می‌آید و نشان دهنده وجود یک مشکل یا بیماری در کودکان است، تشخیص دقیق و استفاده از روش‌های درمانی مناسب توسط متخصص کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع برای درمان سرفه کودکان، پزشک متخصص باید ابتدا علت بروز آن در کودک را تشخیص داده و بر اساس اقدامات درمانی مناسب را انجام دهد.
درمان دارویی سرفه کودکان
یکی از راه‌های درمان سرفه کودکان استفاده از داروهای مناسب سرکوب کننده سرفه است. این داروها باید توسط پزشک بر اساس علت بروز سرفه و همچنین وجود مشکلات مختلف در بدن کودک تجویز و بر اساس دوز مشخص شده مصرف شود. از این اقدام به درمان سرفه با استفاده از داروهای بدون نسخه و بدون مشورت با پزشک به خصوص در کودکان زیر 6 سال می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد.
درمان‌های خانگی سرفه کودکان
درمان سرفه کودکان با استفاده از روش‌های خانگی نیز به عامل ایجاد کننده آن بستگی دارد؛ اما به طور کلی از روش‌های زیر می‌توان اقدام به درمان سرفه در کودکان کرد:
- نوشیدن مایعات گرم مانند آب گرم همراه با لیمو یا آب گوشت
- استفاده از دستگاه بخور سرد در کنار محل خواب کودک به منظور افزایش رطوبت هوا
- تنفس در بخار آب گرم به منظور نرم شدن مخاط راه‌های هوایی
- استفاده از محلول سالین برای شستشوی مخاط بینی
- مصرف یک قاشق چای‌خوری عسل در کودکان بالاتر از یک سال
- تشویق کودک به خوابیدن و استراحت کافی
اگر والدین با انواع سرفه و علت‌های بروز آن در کودکان و نوزادان آشنایی داشته باشند، می‌توانند در بهترین زمان به پزشک اطفال با بیمه مانند دکتر زمانی مراجعه کرد و از تخصص و تجربه ایشان در درمان سرفه کودکان بهره‌مند شوند. تشخیص دقیق علت و نوع سرفه شرایطی را فراهم می‌کند که پزشک متخصص بتواند با استفاده از روش مناسب، سرفه و علت ایجاد آن را درمان کند.
جهت درمان سرفه کودکان با ما در تماس باشید:
راه‌های ارتباطی با دکتر شبنم زمانی، بهترین متخصص کودکان در منطقه 2:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- تهران – پل مدیریت – خیابان علامه جنوبی – کوچه چهلم مرکزی – پلاک ۹ واحد ۱
- اینستاگرام:
