بیماری‌های عفونی، چالشی همیشگی در مسیر رشد و سلامت کودکان هستند. از یک سرماخوردگی ساده گرفته تا عفونت‌های جدی‌تر، این بیماری‌ها می‌توانند نگرانی‌های زیادی را برای والدین به همراه داشته باشند. در این میان، یافتن اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره‌ی درمان بیماری‌های عفونی کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع، تلاش می‌کند تا با ارائه اطلاعات علمی و کاربردی، والدین گرامی را در شناخت، پیشگیری و مهم‌تر از همه، درمان بیماری‌های عفونی کودکان یاری رساند. ما در این نوشتار، به شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در دوران کودکی، اصول اساسی درمان آن‌ها و همچنین زمان مناسب برای مراجعه به پزشک متخصص خواهیم پرداخت.
هدف ما، افزایش آگاهی شما و اطمینان خاطر در مواجهه با این چالش‌های سلامت کودکان دلبندتان است.
شناخت بیماری‌های عفونی شایع در کودکان
دوران کودکی، مرحله‌ای پر از کنجکاوی، بازی و البته، مواجهه با انواع مختلف میکروب‌ها و ویروس‌ها است. سیستم ایمنی کودکان هنوز در حال تکامل است، به همین دلیل، آن‌ها بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی قرار دارند. شناخت این بیماری‌های شایع و علائم آن‌ها، اولین قدم در مسیر درمان بیماری‌های عفونی کودکان و حفظ سلامت آن‌ها به شمار می‌رود. در این بخش، به بررسی برخی از رایج‌ترین عفونت‌هایی که کودکان ممکن است به آن مبتلا شوند، می‌پردازیم:
سرماخوردگی و آنفولانزا
سرماخوردگی و آنفولانزا از شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی در کودکان هستند، به ویژه در فصول سرد سال.
- علائم سرماخوردگی: معمولاً با آبریزش بینی (که ممکن است در ابتدا شفاف و سپس غلیظ شود)، گرفتگی بینی، عطسه، گلودرد خفیف و سرفه همراه است. تب در سرماخوردگی معمولاً خفیف یا وجود ندارد.
- علائم آنفولانزا: علائم آنفولانزا معمولاً شدیدتر از سرماخوردگی و به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. این علائم شامل تب بالا (بالای ۳۸.۵ درجه سانتی‌گراد)، لرز، بدن درد، سردرد، خستگی شدید، سرفه خشک و گلودرد است. در کودکان، ممکن است علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال نیز دیده شود.
- نکات مهم درمانی: درمان سرماخوردگی و آنفولانزا معمولاً شامل استراحت کافی، مصرف مایعات فراوان، استفاده از قطره یا اسپری بینی نمکی برای باز کردن مجاری تنفسی و در صورت لزوم، استفاده از داروهای تب‌بر و مسکن‌های مجاز برای کودکان با دوز مناسب است. درمان بیماری‌های عفونی کودکان ناشی از ویروس معمولاً نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد و مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک می‌تواند مضر باشد.
عفونت‌های گوش (اوتیت)
عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) یکی دیگر از بیماری‌های عفونی شایع در کودکان، به ویژه در سنین پایین‌تر است.
- علائم: شایع‌ترین علامت اوتیت، گوش درد است که ممکن است با بی‌قراری، گریه بی‌دلیل (به خصوص در نوزادان و کودکان نوپا)، کشیدن یا مالیدن گوش، تب، مشکل در خوابیدن و گاهی اوقات خروج ترشحات از گوش همراه باشد.
- دلایل: اوتیت معمولاً به دنبال عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی (مانند سرماخوردگی) رخ می‌دهد که باعث التهاب و تجمع مایع در گوش میانی می‌شود. باکتری‌ها نیز می‌توانند عامل اوتیت باشند.
- روش‌های درمان: درمان بیماری‌های عفونی کودکان از نوع اوتیت بستگی به سن کودک، شدت علائم و علت عفونت دارد. در برخی موارد، پزشک ممکن است صبر و مشاهده را توصیه کند، در حالی که در موارد دیگر، تجویز آنتی‌بیوتیک ضروری است. پیگیری دقیق با پزشک در طول درمان بسیار مهم است.
عفونت‌های دستگاه گوارش
عفونت‌های دستگاه گوارش (گاستروانتریت) نیز در کودکان شایع هستند و معمولاً با علائمی مانند اسهال، استفراغ، درد شکم و تب همراهند.
- علل شایع: این عفونت‌ها می‌توانند ناشی از ویروس‌ها (مانند روتاویروس که عامل شایع اسهال در نوزادان و کودکان است)، باکتری‌ها (مانند سالمونلا و شیگلا) یا انگل‌ها باشند.
- رویکردهای درمانی: مهم‌ترین نکته در درمان بیماری‌های عفونی کودکان با علائم گوارشی، جلوگیری از کم‌آبی بدن است. دادن مایعات خوراکی به مقدار کافی و در دفعات مکرر (مانند ORS، آب، دوغ رقیق و سوپ) بسیار حیاتی است. در صورت شدید بودن علائم یا وجود علائم خطرناک مانند کاهش شدید ادرار، خشکی دهان و زبان، یا بی‌حالی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. در برخی موارد عفونت‌های باکتریایی، ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
اصول کلی درمان بیماری‌های عفونی در کودکان
پس از شناخت بیماری‌های عفونی شایع در کودکان، آگاهی از اصول کلی درمان بیماری‌های عفونی کودکان می‌تواند به والدین در مدیریت بهتر این شرایط کمک کند. در بیشتر موارد، بدن کودک با کمک سیستم ایمنی خود و مراقبت‌های مناسب، قادر به غلبه بر عفونت‌ها خواهد بود. در این بخش، به برخی از مهم‌ترین رویکردهای درمانی که در اکثر بیماری‌های عفونی کودکان کاربرد دارند، اشاره می‌کنیم:
استراحت کافی و تغذیه مناسب
استراحت، یکی از مهم‌ترین ارکان درمان بیماری‌های عفونی کودکان است. در طول بیماری، بدن کودک انرژی زیادی را صرف مبارزه با عفونت می‌کند. فراهم کردن محیطی آرام و تشویق کودک به استراحت کافی، به سیستم ایمنی او کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشد و روند بهبودی تسریع شود.
تغذیه مناسب نیز نقش حیاتی در تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبودی دارد. در طول بیماری، ممکن است اشتهای کودک کم شود، اما تلاش برای دادن وعده‌های غذایی کوچک و مغذی، به تامین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک می‌کند. مصرف غذاهای سبک، زود هضم و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی توصیه می‌شود.
مصرف مایعات
هیدراته نگه داشتن بدن در طول بیماری‌های عفونی، به ویژه آن‌هایی که با تب، استفراغ یا اسهال همراه هستند، بسیار مهم است. کم‌آبی می‌تواند وضعیت کودک را وخیم‌تر کند. تشویق کودک به نوشیدن مایعات فراوان مانند آب، آبمیوه طبیعی رقیق شده، سوپ رقیق و محلول‌های خوراکی ORS (به خصوص در موارد اسهال و استفراغ) ضروری است. مقدار مایعات مصرفی باید متناسب با سن و وزن کودک باشد.
کنترل تب و درد
تب، واکنش طبیعی بدن به عفونت است و لزوماً همیشه خطرناک نیست. با این حال، تب بالا می‌تواند باعث ناراحتی کودک شود. برای کاهش تب و دردهای ناشی از بیماری‌های عفونی (مانند سردرد یا بدن درد)، می‌توان از داروهای تب‌بر و مسکن‌های مجاز برای کودکان مانند استامینوفن یا ایبوپروفن با دوز مناسب و طبق دستور پزشک یا داروساز استفاده کرد. هرگز نباید به کودکان آسپرین داد، زیرا خطر ابتلا به یک بیماری نادر اما جدی به نام سندرم ری را افزایش می‌دهد.
نقش آنتی‌بیوتیک‌ها
یکی از تصورات غلط رایج در مورد درمان بیماری‌های عفونی کودکان، لزوم مصرف آنتی‌بیوتیک در هر نوع عفونتی است. آنتی‌بیوتیک‌ها فقط بر عفونت‌های باکتریایی موثر هستند و هیچ تاثیری بر عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و بسیاری از عفونت‌های گوارشی) ندارند. مصرف خودسرانه و بی‌مورد آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی و عوارض جانبی ناخواسته شود. تجویز آنتی‌بیوتیک برای درمان بیماری‌های عفونی کودکان فقط باید توسط پزشک و پس از تشخیص عفونت باکتریایی صورت گیرد.
درمان‌های خانگی و مراقبتی
علاوه بر موارد ذکر شده، برخی درمان‌های خانگی و مراقبتی می‌توانند به تسکین علائم بیماری‌های عفونی در کودکان کمک کنند:
- گلودرد: غرغره کردن با آب نمک ولرم (برای کودکان بزرگتر که قادر به انجام آن هستند)، استفاده از اسپری‌های ضد درد موضعی (با تجویز پزشک).
- گرفتگی بینی: استفاده از قطره یا اسپری بینی نمکی، بخور سرد یا گرم (با احتیاط و نظارت بزرگسالان).
- سرفه: نوشیدن مایعات گرم، استفاده از دستگاه بخور.
مهم است به یاد داشته باشید که این درمان‌های خانگی، مکمل درمان‌های پزشکی هستند و نباید جایگزین مراجعه به پزشک در صورت لزوم شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در حالی که بسیاری از بیماری‌های عفونی کودکان با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند، تشخیص به موقع موارد جدی و مراجعه به پزشک متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است. تاخیر در درمان برخی عفونت‌ها می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. در صورت مشاهده هر یک از علائم هشداردهنده زیر در کودک خود، فوراً با پزشک تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
- تب بالا و مداوم: تب بالای 39 درجه سانتی‌گراد (به خصوص در نوزادان زیر 3 ماه) یا تبی که بیش از چند روز طول بکشد و با علائم دیگر همراه باشد.
- مشکل در تنفس یا تنگی نفس: هرگونه خس‌خس سینه، تنفس سریع و سطحی، کبودی لب‌ها یا نوک انگشتان، یا تلاش زیاد برای نفس کشیدن.
- بی‌حالی و خواب‌آلودگی غیرعادی: کاهش سطح هوشیاری، عدم پاسخگویی به محرک‌ها، یا خواب‌آلودگی بیش از حد.
- عدم نوشیدن مایعات و علائم کم‌آبی: کاهش شدید ادرار، خشکی دهان و زبان، عدم وجود اشک هنگام گریه، یا فرورفتگی چشم‌ها و ملاج.
- بثورات پوستی همراه با تب: به ویژه اگر بثورات به سرعت پخش شوند یا همراه با کبودی‌های کوچک باشند.
- درد شدید: درد شدید در قفسه سینه، شکم، سر یا گوش که با علائم دیگر همراه باشد.
- استفراغ یا اسهال شدید و مکرر: به خصوص اگر با علائم کم‌آبی همراه باشد یا حاوی خون باشد.
- تشنج: هرگونه حمله تشنجی.
- عدم بهبود علائم پس از چند روز: اگر علائم بیماری پس از گذشت چند روز با مراقبت‌های خانگی بهبود نیافتند یا بدتر شدند.
نقش دکتر شبنم زمانی در درمان بیماری‌های عفونی کودکان
در مواجهه با بیماری‌های عفونی کودکان، بهره‌مندی از دانش و تجربه یک پزشک متخصص می‌تواند اطمینان خاطر و بهترین رویکرد درمانی را به همراه داشته باشد. دکتر شبنم زمانی، با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه درمان بیماری‌های عفونی کودکان، همواره آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به کودکان عزیز و خانواده‌های محترم می‌باشد.
دکتر شبنم زمانی با اشراف کامل بر انواع بیماری‌های عفونی شایع و نادر در کودکان، از جمله عفونت‌های تنفسی، گوارشی، ادراری، پوستی و بیماری‌های دوران کودکی، رویکردی جامع و مبتنی بر آخرین دستاوردهای علمی در درمان بیماری‌های عفونی کودکان اتخاذ می‌کنند. ایشان با در نظر گرفتن شرایط خاص هر کودک، از جمله سن، وضعیت سلامت عمومی و شدت بیماری، بهترین و موثرترین روش‌های درمانی را تجویز می‌نمایند.
علاوه بر تشخیص و درمان، دکتر شبنم زمانی اهمیت ویژه‌ای به آموزش والدین در زمینه پیشگیری از بیماری‌های عفونی، مراقبت‌های خانگی صحیح و زمان مناسب برای مراجعه به پزشک می‌دهند. هدف ایشان، ارتقاء سلامت کودکان و کاهش نگرانی‌های والدین در مواجهه با این بیماری‌ها است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات دکتر شبنم زمانی و یا رزرو نوبت، می‌توانید از راه های زیر اقدام نمایید
راه‌های ارتباطی با دکتر شبنم زمانی، بهترین متخصص کودکان در منطقه 2:
- شماره تماس:
- واتس‌اپ:
- آدرس مطب:
- تهران – پل مدیریت – خیابان علامه جنوبی – کوچه چهلم مرکزی – پلاک ۹ واحد ۱
- اینستاگرام:
